Wat is een cocktail eigenlijk? - De geschiedenis en families van de cocktail

Tegenwoordig noemen we vrijwel elk gemixt drankje een cocktail, maar dat was niet altijd zo. In de vroege 19e eeuw werd een cocktail gedefinieerd als een mix van sterke drank, suiker, water en bitters. Dit staat vandaag de dag nog steeds bekend als de Old Fashioned. Maar naarmate bartenders creatiever werden, ontstonden er steeds meer verschillende cocktailstijlen, die we nu in families kunnen onderverdelen.

Het woord 'cocktail' zelf heeft een onduidelijke herkomst. Sommige verhalen zeggen dat het afkomstig is van de Franse term ‘coquetier’, een soort eierdopje waarin in New Orleans drankjes werden geserveerd. Anderen beweren dat het te maken had met paarden met een opgeheven staart (‘cocked tail’), wat verwees naar de scherpe bite van een gemixte drank. Wat de oorsprong ook is, de cocktail werd al snel populair en evolueerde in talloze varianten.

Hieronder bespreken we elf belangrijke cocktailfamilies in chronologische volgorde van ontstaan.

De oudste cocktailfamilie is Punch, die zijn oorsprong vindt in de 17e eeuw. Britse zeelieden brachten het concept mee vanuit India, waar ze sterke drank (zoals rum of brandewijn) mengden met citrus, suiker, specerijen en water. Punch werd al snel populair in salons en herbergen en stond bekend als een sociale drank, vaak geserveerd in grote kommen.

Het is een veelzijdige cocktailfamilie waarbij de verhoudingen van de ingrediënten kunnen variëren, afhankelijk van smaak en beschikbare ingrediënten.

Bekende Punch-varianten:

• Planter’s Punch
• Fish House Punch
• Rum Punch

2. Julep (1770s)

De Julep is een klassieke cocktail die draait om de combinatie van sterke drank, kruiden, suiker en veel ijs. Oorspronkelijk werd hij gemaakt met cognac, maar tegenwoordig is bourbon de standaardkeuze. De Mint Julep is hét symbool van de Kentucky Derby en een essentieel onderdeel van de Amerikaanse cocktailgeschiedenis.

Bekende Julep-varianten:

• Mint Julep
• Cognac Julep

3. Cobbler (1800s)

De Cobbler is een verfrissende en fruitige cocktailstijl die in de 19e eeuw populair werd. Een typische Cobbler bevat een basis van wijn of sterke drank, suiker en veel vers fruit, geserveerd over gecrusht ijs. De Sherry Cobbler was een van de eerste drankjes die een rietje gebruikte! Dit type cocktail is laag in alcohol en daardoor toegankelijk voor een breed publiek. Door de toevoeging van vers fruit en siropen is het een heerlijke en kleurrijke keuze.

Bekende Cobbler-varianten:

• Sherry Cobbler
• Brandy Cobbler

Zoals eerder genoemd, is de Old Fashioned een van de oudste cocktails. Hij werd voor het eerst benoemd in 1806 en werd dé manier waarop cocktails oorspronkelijk werden gemixt: sterke drank, suiker, water en bitters. Het is een minimalistische cocktail die draait om balans en kwaliteit van ingrediënten. De Old Fashioned is nog steeds een van de meest geliefde cocktails ter wereld en een favoriet onder puristen.

Bekende Old Fashioned-varianten:

• Bourbon Old Fashioned
• Rum Old Fashioned

5. Smash (1840s-1850s)

De Smash is een flexibele cocktailfamilie die sterke drank, verse kruiden (zoals munt), citrus en suiker combineert. Het is een verfrissend drankje dat vaak over gecrusht ijs wordt geserveerd en een zomerse uitstraling heeft. Een Smash is een Julep, maar dan met citrus, net als de Gin Basil Smash. Dit type cocktail leent zich goed voor experimenten en variaties met verschillende spirits en kruiden.

Bekende Smash-varianten:

• Bourbon Peach Smash

• Gin Basil Smash

Een Sour is een eenvoudige en gebalanceerde cocktail bestaande uit sterke drank, citrus en suiker. Dit type cocktail werd populair in de tweede helft van de 19e eeuw en heeft geleid tot iconische drankjes zoals de Whisky Sour en de Daiquiri. De kracht van een Sour ligt in het perfecte evenwicht tussen zuur, zoet en sterk. Het is een veelzijdige familie die zich leent voor allerlei sterke dranken en combinaties.

Bekende Sour-varianten:

• Whisky Sour / Amaretto Sour
• Daiquiri
• Pisco Sour

7. Martini (1860s-1870s)

De Martini-familie omvat cocktails op basis van sterke drank, vermout en meestal bitters. De klassieke Dry Martini is het beroemdste voorbeeld, maar de Negroni (gin, vermout en Campari) hoort hier ook bij. Martini-cocktails zijn vaak elegant, strak en licht bitter. Ze worden geserveerd in een kenmerkend martiniglas en staan symbool voor verfijning. 

Bekende Martini-varianten:

• • Dry Martini
  • Negroni
  • Martinez (met jenever ;))
  • Manhattan

De Daisy is vergelijkbaar met een Sour, maar wordt gezoet met likeur in plaats van suiker. Hierdoor krijgt de cocktail extra complexiteit en een subtielere zoetheid. Een van de bekendste Daisy-cocktails is de Margarita, die tequila combineert met triple sec en limoensap. Deze cocktails worden vaak geserveerd in een gekoeld glas en zijn populair vanwege hun frisse en fruitige karakter.

Bekende Daisy-varianten:

• Margarita
• White Lady (met gin)
• SideCar (met brandy)

9. Fizz (1870s-1880s)

De Fizz is een variatie op de Sour, waarbij bruiswater wordt toegevoegd voor extra frisheid en een luchtigere structuur. Dit type cocktail werd populair in de late 19e eeuw en is perfect voor warme dagen. De Gin Fizz is waarschijnlijk de bekendste variant, en in sommige gevallen wordt eiwit toegevoegd voor een romige textuur.

Bekende Fizz-varianten:

• Gin Fizz

• Ramos Gin Fizz

• Silver Fizz

Een Highball is een eenvoudige mix van sterke drank en een niet-alcoholische mixer, meestal frisdrank. Denk aan een Whisky & Soda of een Gin & Tonic. Highballs zijn verfrissend en worden traditioneel geserveerd in hoge glazen met veel ijs. Het is een van de meest toegankelijke cocktailfamilies,.

Bekende Highball-varianten:

• Gin & Tonic
• Whisky Highball
• Cuba Libre
• Paloma

11. Tiki (1930s-1950s)

Tiki-cocktails zijn tropische, exotische drankjes met rum (of andere sterke drank) als basis, gecombineerd met vruchtensappen, siropen en kruiden. Ze werden populair door de Polynesische themabars in de VS en staan bekend om hun speelse presentatie, vaak met parasolletjes en uitgesneden ananassen.

Deze cocktails zijn meestal zoet en krachtig, met meerdere rumsoorten in één drankje. De Tiki-cultuur werd groot door pioniers zoals Don the Beachcomber en Trader Vic, die deze exotische stijl introduceerden in de Amerikaanse barwereld. Tegenwoordig zijn Tiki-cocktails nog steeds geliefd en roepen ze direct een vakantiegevoel op.

Bekende Tiki-varianten:

• Mai Tai
• Zombie
• Painkiller

Dit is slechts een greep uit de cocktailfamilies. Er zijn er nog veel meer, zoals de Spritz, die we in een ander blog zullen behandelen. Hopelijk heeft deze gids je geholpen om de wereld van cocktails beter te begrijpen.

Of je nu een cocktailbar wilt huren, een cocktail workshop wilt volgen of zelf aan de slag wilt met cocktails maken, het begint allemaal met begrip van deze basis. Wil je meer leren? Neem contact met ons op en ontdek hoe we je cocktailervaring naar een hoger niveau tillen.

Cheers! 🍹
Wesley